Linnen is een van de oudste stoffen ter wereld en wordt gemaakt van de vlasplant. Voor onze linnen stoffen werken we samen met ambachtelijke vlasweverijen in Europa. Maar voordat vlas verandert in een zachte linnen stof, moet het eerst verschillende stappen doorlopen. Dit jaar doen wij mee met het project 1m² vlas. In ons By Mölle atelier in Dalfsen kweken we vlas op een klein stukje grond. Het is een paar vierkante meter in een aantal bakken. We volgen het hele proces, van zaadje tot linnen textiel. Vanaf het zaaien in april tot de verwerking in december nemen we je stap voor stap mee in dit bijzondere ambacht. In deze eerste blog vertellen we hoe het werkt.wat is vlas?
Vlas is een eenjarige plant die al duizenden jaren wordt geteeld voor zowel zijn zaden als vezels. Het is een van de oudste gewassen ter wereld en wordt al eeuwenlang in Europa verbouwd. Uit de stengel van de vlasplant worden sterke vezels gewonnen, die gebruikt worden om linnen textiel van te maken. De zaden van de plant, bekend als lijnzaad, zijn gezond en lekker in crackers en muesli. Daarnaast wordt lijnzaad gebruikt om lijnolie te maken, een essentieel ingrediënt in onder andere olieverf en vloerzeep en industriële toepassingen zoals papier en bioplastics.

het verbouwen van vlas
Vlas groeit vooral in België, Noord-Frankrijk en Nederland. Meer dan 85% van al het vlas ter wereld komt uit deze regio. Het beste vlas groeit tussen de Franse stad Caen en Amsterdam. Dankzij de vruchtbare grond en het milde zeeklimaat met voldoende zon en regen, krijgt het vlas hier de tijd om sterk en veerkrachtig te worden. Linnen dat van Europees vlas wordt gemaakt, staat bekend als de beste kwaliteit ter wereld.

Vlas wordt in het vroege voorjaar gezaaid. Na ongeveer 100 dagen is de plant volgroeid en kan er eind juli of begin augustus geoogst worden. Vlas groeit dan tot ongeveer een meter hoog. In juni bloeit het met prachtige blauw-paarse bloemen, maar deze bloeien slechts één dag. Zodra de kleine zaadbolletjes aan de plant verschijnen, is het tijd om te oogsten. Dit gebeurt nog steeds op de traditionele manier: de hele plant wordt met wortel en al uit de grond getrokken. Dit zorgt ervoor dat de vezels, die helemaal tot in de wortels lopen, zo lang mogelijk blijven. Dit proces heet slijten. Daarna worden de zaadbolletjes van de plant gehaald. Dit heet repelen.van vlas naar vezel
Na de oogst wordt het vlas op het land gelegd om te roten, een natuurlijk fermentatie proces waarbij de vezels loskomen van de houtige delen van de plant. Dit gebeurt met hulp van micro-organismen die bepaalde stoffen in de plant afbreken. De grond speelt hierbij ook een rol en geeft het vlas zijn kenmerkende grijsbruine kleur. Dit proces duurt ongeveer een maand, afhankelijk van het weer. Als het root proces klaar is, wordt het vlas verzameld, in grote balen geperst en opgeslagen in een droge ruimte. 

bewerken van de vezel
Op droge, zonnige herfstdagen wordt het vlas verder verwerkt. Eerst worden de zaadjes van de stengel losgeslagen. Daarna volgt het braken: de stengels worden gebroken zodat de houtdeeltjes loskomen van de vezels. Vervolgens worden bij het zwengelen de laatste houtdeeltjes verwijderd. Als laatste stap wordt het vlas gehekeld: de vezels worden met duizenden fijne pinnetjes gekamd tot enkel de pure vezel overblijft die doet denken aan haar. Het bijzondere is dat bij de machinale verwerking precies dezelfde stappen nodig zijn als bij de handmatige methode. van vlas tot draad
De lange, gekamde vlasvezels worden opgerold tot een zogenaamde vlaspop. Hoe dunner de draad, hoe fijner en hoogwaardiger het linnen zal zijn. Niet alle vezels zijn even lang. De kortere vezels die na het hekelen overblijven, noemen we klodden. Deze worden gebruikt voor het maken van grovere garens. De allerkortste vezels worden niet verspild: ze zijn ideaal voor het maken van touw of graanzakken. Korte vezels (ook wel lokken genoemd) worden gebruikt voor het maken van touw en grove garens. De lange, fijne vezels (ook wel lint genoemd) leveren juist de beste kwaliteit linnen op.

spinnen: van vezel naar draad
Bij het spinnen worden de vlasvezels uitgerekt en in elkaar gedraaid tot een stevige draad. Dit kan op twee manieren:
1. Nat spinnen: de fijne, lange vezels worden vochtig verwerkt, waardoor de draad glad en glanzend wordt.
2. Droog spinnen: de kortere vezels worden zonder vocht gesponnen, wat resulteert in een ruwere, pluizigere draad die geschikt is voor touw of stevig garen.

weven
Voordat het linnen wordt geweven, worden de garens gecontroleerd op stevigheid en gelijkmatigheid. Dit is belangrijk, omdat moderne weefmachines op hoge snelheid werken en alleen sterke garens aankunnen. Na het weven wordt elke meter stof zorgvuldig geïnspecteerd en getest op kwaliteit. Zo ontstaat de prachtige, duurzame stof die we kennen als linnen.1m2 vlas planning 2025
maart: 1m2 bakken voorbereiden
april: zaaien
mei juni: wieden
augustus - september: vlas verwerken
oktober - november: spinnen
december: weven

1m2
1m2 is een project van Crafts Council Nederland en The Linen Project in samenwerking met the National Association of Swedish Handicraft Societies. Steeds meer landen doen mee, met elkaar werken we aan meer bewustwording rondom lokaal textiel. Neem een kijkje op het Instagram-account @_1m2vlas om een indruk te krijgen van alle ervaringen. Je kunt het hele proces thuis volgen. Doe je mee? Aanmelden voor 1m2 vlas kan tot 16 maart 2025. 

By Mölle atelier
Ontdek de By Mölle collectie van puur linnen. Al onze kussens, bed- en tafellinnen worden met zorg handgemaakt in ons atelier in Dalfsen. We zijn ook gespecialiseerd in linnen gordijnen op maat. Heb je vragen? Neem gerust contact op, we helpen je graag.